چاره ي کار عالمان بي عمل چيست؟

فرق محقّق با متحقّق

سرّ اينكه ما عالِم بي‌عمل داريم براي آن است كه آن عقل نظري كه مسؤول انديشه است كارهاي خودش را انجام داد، [امّا] عقل عملي -كه كاملاً مرزش از عقل نظري جداست- بايد اين را به جانِ خود گِره بزند دستش فلج است، چون دستش فلج است به جان خود گِره نزد، وقتي به جان خود گِره نزد اثر نمي‌كند! ... مثالش هم قبلاً گفتيم ...(*)

پرسش: براي اين اشخاص چه كار مي‌شود كرد؟

پاسخ: بالأخره بايد انگيزه اينها را، دست و پاي اينها را باز كرد؛ بايد دست و پايِ فلج اينها را باز كرد.

اين بيان نوراني حضرت رسول(عليه و علي آله آلاف التحيّة والثناء) كه در آخرين جمعه ماه شعبان فرمود، اين حرف براي هميشه زنده است: «إنّ أنفسكم مرهونة بأعمالكم ففكّوها باستغفاركم»

اين بسته است، فكّ رهن كنيد، بياييد دست و پا و زنجيرتان را با توبه باز كنيد!

اين قدرت هست؛ وقتي انسان اين قدرت را دارد دست و پاي بسته ي خود را آزاد مي‌كند، زنجير را باز مي‌كند.

غرض آن است كه بر همه ما لازم است اول عقد يعني قضاياي علمي را با برهان، عالمانه بفهميم بشويم محقّق، بعد بشويم متحقِّق -كه بالاتر از محقّق است- متحقّق كسي است كه نتيجه تحقيق علمي را با جان خود گِره مي‌زند، باور مي‌كند مي‌شود مؤمن؛ اگر باور كرد آن‌گاه در رديف اهل ايمان است و ثواب دارد و امثال ذلك حالا درصدد پرواز است.

سكّوي پرواز او عمل صالح است، درصدد معراج است «الصلاة معراج المؤمن»؛ نماز، بُراق اوست.

اگر گفته شد عمل صالح، كَلِم طيّب را بالا مي‌برد از سنخ يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا كه در سوره «مجادله» آمده است نيست، از سنخ آن است كه بُراق، راكب خود را بالا مي‌برد؛ اسب، راكب خود را حمل مي‌كند، از اين قبيل است.

هرگز عمل صالح به اندازه كلم طيّب نيست.

پي نوشت:

*- سابقه بحث را در اينجا ببينيد.

گزيده درس تفسير قرآن آيت الله جوادي آملي/سوره فاطر، آيات 10 الي 12

متن کامل جلسه

صوت کامل جلسه